Cappadocia Gülşehir!

Nevşehir Kapadokya bölgesi içinde günümüzde turizmden en çok pay alan merkezdir.

Gazeteci Ömer Fethi GÜRER yorumuyla Nevşehir Kapadokya…

“Son otuz yılda değişimini nerede ise her yıl giderek gördüğüm bölgede Gülşehir ilçesi ise açıkçası çok dikkatimi çekmemişti. Ürgüp, Göreme, Zelve, Avanos, Mustafa Kemal Paşa, Nar ve Merkeze uğrak verir, bir önceki döneme göre yeni olan yerleri keşfe çıkardım.  Gülşehir ise Kızılırmak yanında doğal güzelliği ile yanından geçip gittiğim yerdi.

Kartal Belediye Başkanı Op. Dr.Altınok Öz göreve başladığından beri giderek unutulan sosyal belediyeciliği yeniden var kılma uğraşı içinde bir başkandı. Kentsel dönüşümde yerinde dönüşüm, deniz sahilinde deniz ile buluşamayan Kartal halkı için Büyükada’da denize girecekleri plaj ve dinlenme tesisleri, düzenli kültürel etkinlikler, Aydos projesi gibi tamamen insanların bir arada ve isteklerini karşılayacak çaba çalışmaları vardı. Bu kapsamda Nevşehir Gülşehir’de de atıl kalmış bir oteli Kartal Belediyesine kazandırmıştı. Gelecek yıl faaliyete geçmesi beklenen bu tesisin görülmesi amacı ile bir grup belediye meclis üyesi ile düzenlenen geziye katıldım. Bu gezi sayesinde Gülşehir’i tanımış oldum.  Gülşehir meğer Nevşehir’de ciddi anlamda önemli ve görülmesi gereken merkezlerdenmiş. Gezdikçe Gülşehir’e neden yıllardır bu ilgim oluşmadı diye üzüntü duydum.

KARTAL BELEDİYESİ GÜLŞEHİR OTELİ

1980 öncesi belediyeler ve sendikalar farklı kentlerde yerler alır ya da kiralardı. Böylece gerek personel, gerek o kent insanı ya da işçileri farklı yerlerinde görülmesine vesile olurlardı. Ankara Belediyesi Balıkesir Akçay’da tesisleri vardı. Adana’dan DİSK-TEKSTİL Sendikası ÇUKOBİRLİK Şube başkanı iken Ankara Belediye Başkanı rahmetli Ali Dinçer’e mektup yazıp bir grup işçimizin Akçay Kampından yararlanması için istekte bulunmuştum.

O yıllarda yaz boyu her hafta sonu fabrikalar işçilerini dinlenme yerlerine götürür idi. Adana Karataş, Yumurtalık, Arsuz, Kızkalesi gibi yerlere bine yakın işçimizi götürmüştük. Balıkesir Akçay içinde Ege, Marmara gibi bölgelere ilgi duyan ve yıllık izni olan arkadaşlarımızla o sosyal tesislerde konakladık. Adana’dan otobüsle Balıkesir Akçay gidip döndük. O yıllarda yaklaşık 20 saate yakın yolculuk yapmıştık.  30 yıl geçti anısı hala aklımda kaldı. 1980 sonrası ise belediyelerde yer alma ve kiralama yerine birkaç gün otobüslerle o bölge halkını farklı yerlere taşımalar başladı. Şu anda bunu uygulayan bazı belediyeler var.

Kartal Belediyesi örneğinde olduğu gibi sosyal bir proje olarak konuya yaklaşıp farklı bir kentte oteli kiralama yoluna giden kurumlarda var. Esasında Kapadokya gibi milyonların ziyarete geldiği bölgede  Kartal  belediyesi  yöreye  bölgeye gidecekler içinde muhteşem bir otelin yaşam bulmasına vesile olmuş.  Gülşehir İlçesinde Kartal Belediyesi  işletimine alınan  otel Kızılırmak ile birlikte bölgenin doğal güzelliğine kuş bakışı bakan  tek sayılacak en güzel yerinde yapılmış bir tesis. İşletme sorunu nasıl oluştu anlamak olası değil ama Kartal belediyesi böyle bir tesisi sahiplenmekle hem Kartal halkına hem de turizm için bölgeye güzel bir tesisin kazandırılmasını sağlamıştı. Bu tesisi görmeden Kartal Belediyesi neden Nevşehir Gülşehir’de otel aldığını düşünenler olabilir ama tesisi ve bölgeyi gören için gerçek anlamda sosyal bir belediyecilik örneği olduğu farkına varılır. Böylece ülkemizde gezme, görme, öğrenme, insan olarak farklı yerlerde farklı yaşamları tanıma buluşma gibi tüm değerlere Kartal halkı sahip olmuş olacak. Gülşehir ilçesi on dakika ötesinde Tuzgöl havaalanı ile bölge uçakla gidişinde merkezi durumunda. Hacı Bektaş Veli dergâhına yarım saat ötede, Avanos, Nevşehir içinde benzer mesafeler var.  Ankara 3 saat Kayseri, Niğde, Aksaray, Kırşehir 1 saat uzaklıkta.

İşte bu tesisi görmek için gittiğimizde Başkan Op. Dr Altınok Öz öncülüğünde heyete Gülşehir Belediye Başkanı Mustafa Dursun bölgeyi de gezdirdi. Ve o gezi sonrası açıkçası Gülşehir bu denli zengin kültürel varlığı olduğunu görmekten keyif aldım.

KIZILIRMAK KENARINDA TARİH HAZİNESİ

Kızılırmak güney kenarında 8500 nüfuslu ilçe adı Bizanslılar döneminde Zoropassos imiş, 1071 yılından sonra Selçuklular döneminde Arapsun adını almış 1947 yılında ise Gülşehir olarak tanımlanan bölge 1954 yılında ise ilçe olmuş. Gülşehir bölgesinin oluşumu 3. Jeolojik zamanın ikinci yarısında Erciyes, Hasandağ, Melendiz yanardağlarının püskürttüğü lavlar ile arazinin jeolojik yapısının şekillenmiş, zaman içinde iklim şartları, yağmur, rüzgar etkisi ile yumuşak tüflerin aşınması yörede peribacalarının da oluşmasına vesile olmuş. Gülşehir simgesi haline gelen Mantar kaya Açık saray mevkiinde bu bağlamda en güzel görünümü simgeleyen bir örnek olarak bölge ile adeta özdeşleşmiş durumda. Doğanın mantar görünümlü bu çalışması gerçekten bir güzellik anıtıdır.

Çevre de kaya oyma yerleşmelerde var. Açıksaray, Kızılkatma, Kurudere, Hozankaya, Kepez, Büyük kale mevkiinde bulunan kilise, yer altı şehirleri, manastırlar ile bölge giderek yok olan Zelve bölgesinin tahtına oturmaya aday durumda. Zelve gibi göçme ve yıkılmaların olmaması vadi boyunca uzanan bölgenin geleceğini farklı kılacağını söyleyebilirim. Açık saray ve diğer alanlar için sonradan dikimi yapılmış olan  farklı ağaç türlerinin bölgede gezilebilecek alanları engellememesi, düzenli yürüyüş yollarının yapılması ise bugünden yetkililerin yapması şart. O ağaçların büyümesi köklerin giderek oluşumlara zarar vermesinden öte güvenli bir gezi içinde gereklidir. Çünkü alan çok geniş ve  bir günü alacak kadar  tarihi doku zenginliği ile dikkate değerdir.

GEZDİKÇE MERAK UYANDIRAN KALINTILAR

Bilinen dönem içinde Hititlerden, Frigyalılar, Medlerden, Preslerden, Romalılardan, Bizanslılardan, Araplardan, Selçukluklardan, Osmanlılardan günümüze eren birçok medeniyete ev sahipliği yapan bölge bu bağlamda Nevşehir için keşife çıkılacak en bakir alanlardan biridir.

Açık saray ören yeri,kızıl katma, kuru dere, Hozan kaya, Kepez, Büyük kale  bölgeleri yanı sıra hamamı, camisi, kilisesi ile Gülşehir mutlaka  gidenlerin uğrak vermesi gereken yerler olarak not aldım.. Gülşehir ilçe merkezine3 kmuzaklıktaki Açıksaray ören yerinde 9 ve 10 yy kaya kiliseleri, saraylar yanında doğal bir güzelliğinde varlığı dündeki yaşamında insanın korunaklı yerlere olduğu kadar özelliği olan yerlere olan ilgisininde güzel bir yansımasıdır.

Boğalı kilise, Manastır Tavla/at damı),Küçük saray, Dört sütunlu manastır, Beşik tonozlu yapı, On iki sütunlu Kilise, Merdiven, mesken gibi yerler görmeden dönülmemesi gereken merkezlerdir. Boğalı kilise resim yok iken iç çıkış kapısı üzerinde yapılan boğaya benzer görüntüsü ile dikkat çeken konumdadır.

Genelde Niğde Bor İftiyan, Bor Akkaya, Bor Çukurkuyu, Niğde Kayardı Bağlarında gördüğüm oyma şekillerin benzeri bu yerde görünce aynı dönemde benzeşen yapıların varlığının da insanlar arası etkileşimin yansıması olarak dikkatimi çekti.

Trekking içinde uygun olan Açık saray Ören yeri dışında Saint Jean kilisesi gerçekten çok ilginç özellikli bir yapı. Romalılar döneminde kullanılan alan Bursa İznik merkezli İmparator Teodor Laskaris 1212 yılında kiliseye çevirdiği uzmanlarca saptanmış. İki katlı bu yapıda ilk katında şıra hane, şarap mahzeni, mezarlar, su kanalları ve görevlilere ait mekânlar yer alıyor İkinci katta İncil den alınmış sahneler ile duvarlar fresklerle kaplanmış durumda.

Dünya’da üç örnekten biri olarak tanımlanan kilise iç dokusu da canlı ve temiz freskleri ile görülmeye değer. Gülşehir ilçesinde merkezde Büyük kale 3-4 katlı kaya oyma yapıları yer altı şehri ve su kuyuları ile ilginç olan diğer bir alandır.

OSMANLI DÖNEMİ İZLERİ

İlçe merkezinde Aziz Dimitris Kilisesi Çalışanlar Mahallesinde. 1902 yılında Osmanlı döneminde yapılan kilise blok kesme taştan yapılmış ve dikdörtgen planlı.  Gülşehir Belediye Başkanı Mustafa Dursun Kilise içinde temizleme ve bakım sağlamış. Başkan Dursun Mübadele ile bölgeden Yunanistan’a göç edenler son yıllarda ilçeye özellikle de geldiklerinden söz etti. Kilise içinde resim sergisi de düzenlenmiş. Kilise dönem içinde uğradığı tahribat belediyece giderilmiş.  Kilise çevresinde yapılacakları da belediye başkanı anlattı. Kara vezir Seyyid Mehmet Paşa yaptırdığı Cami, Medrese, Kütüphane, Hamam’da Osmanlı döneminin izlerini ilçede yaşatan yapılardır. 1780 yılında yapılan Kara vezir Medresesi 1933-62 yılları arası cezaevi günümüzde kütüphane olarak hizmet vermektedir. 1777 yılında yapılan Osmanlı dönemi hamamı üç kısımdan oluşmaktadır. 1779 yılında yapılan Kurşunlu Cami Osmanlı dönemi taş ve çini mimarisinin güzel bir örneğidir.

SADABAT PARKI

Ömer Fethi Gürer olarak bölgede dikkatimi çeken bir yerde Gülşehir’de ilçe merkezide Cumhuriyet döneminde yapılmış görkemli park oldu. Açıkçası insanın keşke her yerde olsa dediği kadar geniş bir alanda güzel bir park var9600 metrekarealanda çocuk parkı, piknik alanları, çay bahçeleri, lunapark, Go Part Pisti, yürüyüş alanları alabalık tesisi, büfe hediyelik eşya mağazaları ile farklı tonlarda renklere donanmış ağaçların yer aldığı bir alan. Park geniş bakımı ilçe konumunda zor ama koruna gelmiş bir güzellik. Gülşehir turizmden hak ettiği pay aldığında Nevşehir’de ki en güzel dinlenme alanlarından biri olarak sıkça gündeme gelecek derinliğe sahip.

Kartal Belediye Başkanı Op. Dr Altınok Öz Gülşehir’de doğmuş, Uzun yıllar Sosyal Sigortalarda doktor ve Başhekimliklerde bulunmuş, Doğunun çok ilinde insanların sağlığı için emek ve çaba harcamış, Bingöl’den Erzincan’a gittiği her yerde adı sevgi ile anılan doktorlardan olmuş ve 20 yıla yakın yaşadığı Kartal ilçesinde halk onu belediye başkanlığında destekleyerek göreve getirmiştir. Öncelikle insan sevdalısı, Kartal ise onun için “Kartalıyım” denmesi gerekecek kadar özel ve anlamlı bir yerdir. Kartallı olmaktan ayrı bir tad alıyor ama doğduğu toprakların gereken özelliğe erememiş güzelliklerinin daha çok kişi tarafından bilinmesi ve görülmesine vesile olmak adına da çok güzel bir projeye imza atmış. Kolaycı yaklaşımla” memleketine bir kıyak çekmiş “diyenlerde olabilir ama Gülşehir, Nevşehir, Aksarayı, Niğde bu vesile ile görecek olan herkesin bu projeye karşı olması “ya kör ya kötü” niyetli olmasından öte anlamlı  taşımaz..

Bir yanda Hacı Bektaş Veli, Bir Yanda Yunus Emre, Bir yanda Mevlana, Bir yanda Ahi Evran, Kısacası felsefi yaşamın dört yanını sardığı, tarihin adeta dans ettiği Nevşehir’de Gülşehir’de böylesi bir girişimde bulunması hem Kartal halkı, hem ülke, hem bölge adına muhteşem bir girişimdir. İnanıyorum ki bir kongre merkezi de olacak bölgede bu tek belediye otelin açılması ile Kartal halkı öğretmeni, öğrencisi, işçisi, memuru, bürokratı ile Kapadokya’da yer alan Niğde, Aksaray, Nevşehir keşfine ilgi duyacak ve tarihin zenginliklerine bu yolla da akacaktır.

Taa Japonya’dan, ABD ’den insanların görmeye geldiği yere Kartal’dan gelerek gezmek hem Anadolu tanıma, hem tarihe bir yolculuğunda vesilesi olacaktır.  Kepez’de otel vesilesi ile gittiğim Gülşehir gerçekten görülmeye değer olduğunu oraya giden herkes fark edecektir. Nevşehir yani Kapadokya’da y gittim diyenler eğer Gülşehir gitmedi ise Nevşehir’i tümden gördüklerini söyleyemeyecekleri bir eksikliktir.

Bu gezi de Avanos, Ürgüp, Göreme, Mustafa Kemal Paşa gezdik ardından Ihlara görüldü. Ihlara’dan sonra Niğde Kitreli Belediye Başkanı Abdullah Şener(ne yazık kı 1963 doğumlu Başkan Şener bu yazı göndereceğim sırada kalp krizinden vefat haberi geldi. İçim daraldı. Gözlerim yaşardı. Adam gibi adamdı.) konuğu olarak Helva dere Baraj gölü yanında testi kebabı, balık ve koyun yoğurdu ile bal’dan oluşan yemeğimizde tadı ayrı güzeldi. Kızılca belediye Başkanı İbrahim Gülümser ve Helva dere Belediye Başkanı Hasan Hüseyin Akyol’da Kartal Belediye Başkanı Op. Dr Altınok Öz ve heyeti için orada idi. Sonrası Sultanhanı’na uğrak verdik. O muhteşem kervansarayı da gezip belediye başkanı İsmet Sarı ziyaret edildi. Bölge güzelliği ve özelliği adına güzel bir gezi oldu.”

Ömer Fethi GÜRER

admin

See Full Bio