Bizim buralarda büyüklerin hata yapanları veya hata yapmasını istemediklerini en önemli uyarması “töreli” davran demekle olur. Bunun aksine davrananlar töresiz, devamsız ve benzeri sözcüklerle suçlanır, azarlanır. Bu sebeple töreli davranmak, dürüst olmak, cesur olmak, adam gibi adam, kadın gibi kadın olmak önemlidir. En azından normal Anadolu insanı olan bizler için hala böyledir.
Okuluna töreli git, arkadaşlarınla töreli oyna, dersine töreli çalış, töreli konuş, töreli davran, töreli yat, töreli kalk. Buradaki anlamıyla “töre” hem olması gerektiği gibi, hem toplumsal ahlaka, sisteme uygun hem de dini, milli geleneğe uygun davranmak anlamına gelir.
Bu sebeple bizim töreli olarak yaşamaya çalıştığımız hayatımızda, hiçbir zaman ve kim olursa olsun bir başkasının yanlışına, yalanına, hatasına ortak olmak olmamıştır, olamaz da. Buna ne dinimiz ne de milli kimliğimiz müsaade eder.
Bu girişten sonra gelelim asıl meselemize;
Anayasa değişikliği TBMM’de oylanırken 8. Maddede ortaya çıkan ve iktidar partisinde sıkıntıya sebep olan hayır oyları sonucu ismi hayırcı olarak geçen bir milletvekilinin bu iddiayı yalanlarken “Başbakan uçurumdan atlıyorsa, bize yakışan onun arkasından atlamaktır. Karar doğrudur yanlıştır önemli değil, Türk töresi böyle gerektirir” beyanatı okuyan, yazan, düşünen her insan gibi beni de hayretler içersinde bıraktı.
Öncelikle şunu belirteyim burada ne Anayasa değişikliğini ne de iktidar partisindeki demokratik tavrı tartışmak niyetinde değilim. Burada bir milletvekilinin büyük bir yanlışı Türk Töresi diye adlandırmasını ve diğerlerinin, özellikle de ilgili liderin bu söze karşı çıkmamasını ve kabullenmesini eleştiriyorum.
Şükür gözlerimiz görüyor, kulaklarımız duyuyor ama bizler gördüklerimize ve duyduklarımıza inanamaz hale geliyoruz, şaşırıyoruz, üzülüyoruz ve korkuyoruz.
Düşünüyoruz; bir tarafta sizler hiç akıl etmez misiniz, sizler hiç düşünmez misiniz diyen bir Allah’a ve inanca sahip olacağız, diğer tarafta akıl etmeden ve düşünmeden hatalarımızı olmayan bir töre bühtanıyla örteceğiz.
Hepimiz de, bunu söyleyen kişi de çok iyi bilmektedir ki bizim geleneğimizde, töremizde böylesi bir garabet durum söz konusu olamaz, olmamıştır. Bu sebeple lütfen hiç kimse kendi düştüğü veya düşürüldüğü hatalı durumu Türk Töresidir diyerek bütün Türklere bühtanda bulunmasın.
Bizler Peygamberine bile “Bunu sen mi söylüyorsun, yoksa Allah mı emretti? Diye sorarak itiraz edebilen, Halife Ömer’i eğer yanlış yaparsan seni şu kılıçla düzeltiriz diye kılıcını kınından çıkararak uyaran, bu uyarıyı alınca ellerini açarak Allah’a şükreden ve kendisine kılıç çeken o kişiye teşekkür eden bir töreden geliyoruz. Yine Fatih Sultan Mehmet’in mahkemede kendi aleyhine karar veren kadıya teşekkür etmesi de bizim töremizin ne olduğunu ortaya koymaktadır.
Görülüyor ki bizim töremize göre; bir liderin biz senin yanlışında da yanındayız, senin yanlışlarını da biz ört bas ederiz söyleminde bulunanları, bu tavır içine girenleri uyarması ve bu gibi kişilere güvenmemesi gerekir.
Lafı uzatmadan bütün milletvekillerine sesleniyorum;
– Bu millet sizleri oralara doğru işler yapasınız, yanlışları düzeltesiniz ve hata yapan kim olursa olsun karşısında durasınız diye göndermiştir. Bir kişi uçurumdan atlayınca ardından sorgulamadan atlayasınız diye değil.
Bir insana, lidere bağlanmak, güvenmek iyi şeydir ama öncelikle o kişinin, o liderin bunu hak etmesi gerekir. Diyelim ki iyi bir liderin arkasından gidiyorsunuz bu sefer de onun yanlışlarında bile onu onaylamak, sorgusuz, sualsiz kabullenmek, susmak hem o kişiye hem de gittiğiniz yola ihanet olur.
Ötesinde bu şekilde davranmak sizin kişiliğinizden, inancınızdan, dürüstlüğünüzden taviz vermeniz ve sizi vekil tayin eden insanların vebalini üstlenmeniz anlamına gelir ki bunun hesabını veremezsiniz.
Geçici olan, ölümlü olan makam, mevki, parti ve kim olursa olsun Allah’ın yanında aciz konumda olan bir insan için hiç kimsenin kendisini Allah’tan etmesine değmez.
AHMET BERHAN YILMAZ
