Zincirleme suç, ceza hukuku alanında önemli konulardan biridir. Ayrıca diğer bir adıyla müteselsil suç olarak da bilinir. Türk Ceza Kanunu’nun 43. maddesine göre zincirleme suç; bir kişiye karşı işlenen suçun farklı vakitlerde ve birden çok kez işlenmesi durumudur;
Madde 43:
1- Herhangi bir suç işleme kararının icrası kapsamında, farklı zamanlarda olsa da bir kişiye karşı aynı suçun birden fazla kez işlenmesi durumunda, bir cezaya hükmedilir. Fakat söz konusu bu ceza, dörtte birinden dörtte üçüne kadar artırılır. Buna istinaden, bir suçun temel şekliyle daha ağır veya daha az cezayı gerektiren nitelikli şekilleri arasında fark olmayıp aynı suç sayılır.
2- Aynı suçun birden fazla kişiye karşı tek bir fiille işlenmesi halinde ise birinci fıkradaki hüküm uygulamaya koyulur.
3- Kasten öldürme, kasten yaralama, işkence ve yağma suçları söz konusu olduğunda, bu maddedeki hükümler uygulanmaz.
Daha açıklayıcı şekilde tanımlayacak olursak; zincirleme suçun varlığında, fail tarafından aynı suçun birkaç kez işlenmesi veya failin birden fazla fiille aynı suçu birkaç kez işlemesi söz konusudur. Hukuken zincirleme suçun varlığından bahsedebilmemiz için işlenen suçlarda bir fiil çokluğunun olması gerekmektedir. Eğer ortada tek bir fiil var ise burada zincirleme suçtan bahsetmek mümkün değildir.
Bununla birlikte doktrinde “aynı suçun farklı şahıslara karşı tek bir fiille işlenmesi” durumu da zincirleme suç kavramı içerisinde görülmektedir. Zincirleme suçun ortaya çıkması için mevcut olması gereken en önemli husus; kişinin birden fazla fiili, bir suç işleme niyetiyle icra etmesidir. Bu doğrultuda, kişinin gerçekten aynı kişiye karşı birden fazla suçu bilinçli olarak işleyip işlemediği değerlendirilir.
Bir fail tarafından zincirleme bir suç işlendiğine kanaat getirmek için, kişinin işlediği suçların arasında ne kadar süre bulunması gerektiğiyle ilgili net bir kural mevcut değildir. Şayet failin işlediği suç yeni bir suç işleme niyetiyle işlendiyse, bu durumda zincirleme bir suçtan söz edilemez.
Zincirleme Suç Kavramına Örnek Olabilecek Durumlar Nelerdir?
Zincirleme suçun ne olduğunu daha iyi anlatabilmek için örnekler üzerinden gitmek daha isabetli olacaktır. Örneğin, bir kişinin tasarladığı bir plan çerçevesinde bir kuyumcudan veya marketten 2-3 farklı zaman diliminde hırsızlık yapması durumunda, bu kişiye hırsızlık suçundan dolayı ceza verilecektir. Buna ek olarak işlenen suç yukarıda belirtilen zincirleme suç kavramı ile örtüşmektedir. Bu yüzden kişinin alacağı ceza normalden daha ağır bir ceza olacaktır. Suçun niteliğine göre değişmekle birlikte bir örnek verecek olursak, normal bir suçta 4 yıl olacak olan ceza, zincirleme suç niteliği taşıdığında 6 yıla kadar çıkabilmektedir.
Bir kişinin işlediği suçların zincirleme suç kapsamında değerlendirilebilmesi için bu fiillerin aynı kişiye karşı yapılmaları gerekmektedir. Suçu işleyen kişi, işlediği suçları kasıtlı şekilde aynı kişiye karşı işlemiş olmalıdır. Eğer suç işleyen kişinin akli dengesi yerinde değilse veya suç işlediği kişinin farklı bir kişi olduğunu biliyorsa, burada zincirleme suçtan bahsedilemez. Bir diğer durumda ise birden fazla kez suç işleyen kişi suçu yönelttiği kişilerin aynı kişi olduğuna inanmaktadır ancak gerçekte suçu farklı kişilere karşı işlemiştir. Böyle bir durum gündeme geldiğinde, hatadan dolayı bir zincirleme suç söz konusu olur ve yine zincirleme suç hükümleri geçerlidir.
Bazı suçlar ise ceza kanununa göre zincirleme suç niteliği taşısalar dahi zincirleme suç olarak değerlendirilmezler. Bu suçlar;
- Kasten adam öldürme,
- İşkence,
- Yağma,
- Yaralama olarak sıralanabilir.
Ancak bu suçlar, aynı şahıslara karşı birden fazla tekrarlayan şekilde işlenmiş olsa bile, zincirleme suç kapsamına girmemektedir.
Zincirleme Suç Kapsamında Hangi Alandaki Avukatlara Danışılmalıdır?
Zincirleme suç saptanması zor ve genellikle hata yapılan bir konudur. Zincirleme suç konusunda yardıma ihtiyacı olan kişilerin ceza hukuku konusunda uzman bir avukattan yardım almaları gerekmektedir. Ceza hukuku konusunda daha detaylı bilgi için https://acasoy.com/ bağlantısına tıklayabilir, zincirleme suç dahil olmak üzere, ceza hukuku ile ilgili merak ettiğiniz bütün soruların cevabını bulabilirsiniz.
