Tükenmişlik sendromu, özellikle iş ve günlük yaşamın stresli koşulları altında sürekli olarak aşırı stres yaşayan bireylerde görülen bir durumdur. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından, “iş yerinde kronik iş stresi sonucu yönetilemeyen” bir durum olarak tanımlanır. Bu sendrom, genellikle işle ilgili aşırı stres ve talepler karşısında kişinin kendisini bitkin, enerjisiz ve işine karşı ilgisiz hissetmesiyle karakterize edilir.
Tükenmişlik sendromunun ana belirtileri üç ana kategori altında incelenebilir:
Duygusal Tükenme
Kişi, kendini sürekli yorgun ve enerjiden yoksun hisseder. Duygusal olarak kendini boşalmış ve tükenmiş hissetme durumudur.
Sinizm veya Duyarsızlaşma
İşe veya işle ilgili aktivitelere karşı ilgi ve motivasyon kaybı yaşanır. Kişi, iş arkadaşlarına veya işin kendisine karşı duyarsız ve soğuk bir tutum sergileyebilir.
Azalmış Profesyonel Etkinlik
Kişi, işteki performansının düştüğünü hisseder. İşle ilgili görevlerde verimliliğin azalması ve iş başarısının düşmesi gözlemlenebilir.
Tükenmişlik sendromunun nedenleri arasında sürekli yüksek stres seviyeleri, iş yükünün aşırı olması, iş ve özel hayat arasındaki dengeyi kuramamak, kontrol eksikliği, işteki rol çatışmaları ve yeterli ödülün alınamaması sayılabilir.
Tükenmişlikle başa çıkmak için bireysel stratejiler ve iş yerindeki değişiklikler gereklidir. Kendine zaman ayırmak, stres yönetimi tekniklerini öğrenmek, sağlıklı yaşam tarzı alışkanlıkları geliştirmek, iş yükünü yönetmek ve destek aramak, tükenmişlikle başa çıkmanın yolları arasındadır. Özellikle iş yerindeki destekleyici bir ortam ve yönetim, tükenmişlik sendromunun üstesinden gelmede kritik bir role sahiptir.
