2009 ÖSS sınavına, 1 milyon 349 bin 782 öğrenci girdi. Devlet üniversiteleri ön lisan bölümlerine (2 yıllık) 267 bin 98 öğrenci, lisans bölümlerine (4 yıl ve üstü) 263 bin 888 öğrenci alacak. Vakıf üniversitelerinin kontenjanı ise 84 bin. Özel yetenekle öğrenci alan yurt içi okulların yanında; KKTC, Bulgaristan, Kazakistan, Azerbaycan gibi yurt dışı seçenekler de var. Bu hesapla 2009 ÖSS’de her iki öğrenciden biri üniversiteli olacak.
Her zaman olduğu gibi karınca misali ne istediğini bilen, hedefine kilitli zeki, çalışkan ve başarılı ilk elli bin öğrenci iş ve aş kapısı sonuna kadar açık bölümlere girecek. Parası olanlar vakıf üniversitelerine yerleşecek. Asıl problemse, ilk 50 bin kişiden sonra başlayacak. Tüm kafalardaki soru şu “Bu okulu yazarsam, mezun olunca ne iş yaparım?”
Elinde puan kartı; “İstanbul, Ankara, İzmir olsun” diyerek şehir seçenler. “İTÜ, ODTÜ istiyorum” diyerek etiket peşinde koşanlar. “İlla Tıp olsun” düşüncesi ile kendisini kuranlar ya da “Ne olursa olsun bir üniversite olsun” mantığı ile ayaklar havada dolaşanlar: Gün hata günü değil. İşi bizzat uzmanına sormadan, okulu yerinde görmeden, okuyan öğrencilerle görüşmeden karar vermeyin. Yaptığınız seçimle ya hayatınız boyunca mutlu olacak ya da ömür boyu çile çekeceksiniz.
Mesela İstanbul uğruna İstanbul’da bir üniversitenin Almanca bölümünü yazdınız. Mezun olunca ne iş yapacaksınız? Kendinize bir iş kurabilir, Devlette görev alabilir misiniz? Hangi özel sektör iş verecek? İstanbul’u bırakıp, Ankara’dan bir Üniversiteyi yazdınız. Ailenizden uzakta, yeni bir çevrede 5 yıl yaşamanın mantığı ne? Ya Tıp’ı seçenler! Tıp mizacınıza uygun mu? 6 yıl okul, 2 yıl ihtisas ve 2 yıl şark hizmetini biliyor musunuz?
Bize göre en doğru seçim “Önümüzdeki 30 yılın gözde mesleği ne? Ben bu mesleklerden hangisini yapabilirim? Bilgi, becerim ve değer duygularım bu mesleklerden hangisine uygun? Ben bu okulda okuyabilir miyim?” diyerek uzmanlardan alınan yardımla yapılan seçimdir.
O halde ilk iş meslek seçimi, ikinci iş de sıralamadır. Mesleğinizi seçtiniz ve “Ben avukat olmak istiyorum.” dediniz. Hukuk fakülteleri alt alta yazdınız. Şimdi sıralayacaksınız. Bu sıralamada en başa yazacağınız okul, okumayı istediğiniz okul olmalıdır. Okuyacağınız okulun; yeri, öğretim üyesi, mevcut öğrencilerin sosyal yapısı çok önemlidir. Okulun yurdu, yemeği, sosyal aktiviteleri nedir? Ulaşımı nasıldır? Bölgenin iklim şartları sağlığınıza uygun mu? Yatay geçiş, burs gibi imkânları var mı? Tek tek öğrenilmeli, fakülteleri bu verilere göre evinize en yakın okuldan başlayarak sıralanmalısınız. Puan kartınızı önünüze koyup, 10 bin kişi yukardan başlayıp, 10 bin kişi aşağıya inmeli; puan aralığında veya yüzdelik diliminde gezinmelisiniz.
Yetenek sınavı ile öğrenci alan okullar, İkinci öğretim, Vakıf üniversiteleri, KKTC, Kazakistan, Azerbaycan ve hatta Bulgaristan gibi yurt dışı seçenekler çok iyi değerlendirilmeli. Okul maliyetlerini hesaplarken; okula ödenen para, harç, yurt, yemek, yol parası gibi giderleri, yabancı devlet ya da şehirde yaşamayı; getirip götürecekleri ile iyi düşünmelisiniz.
Kazanamamaksa asla dünyanın sonu değildir. Hayatınızı karartıp size 30 yıl çile çektirecek bir üniversite yerine, biraz daha çalışarak 2010 ÖSS’sine hazırlanmak çoğu kez daha doğrudur. İyi düşünün. Son kararınızı değil, sizi mutluluğa taşıyacak tercihi yapın.
Sonuç olarak: Bilgi ve becerinize uygun, değer duygularınızla örtüşen, iş garantisi yüksek, (kendi işyerinizi kurabileceğiniz, devlet ya da özel sektörde çalışabileceğiniz) evinize en yakın bölüm sizin için ideal seçimdir.
En iyi üniversite ise evinize en yakın üniversitedir.
M. Nazım Telli
