Erdal Tüfekçi: “AVM’lerin aldığı otopark ücretleri yasalara uygun değildir”

Üsküdar Belediyesi ve İBB Meclisi CHP Üyesi Erdal Tüfekçi’nin İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisi 2017 yılı Kasım ayı Meclis toplantılarında  “AVM’lerin aldığı otopark ücreti” konulu konuşma metni:

Sayın başkan, değerli meclis üyeleri; Halkın, AVM otoparklarında İBB eliyle nasıl soydurulduğunu anlatmak istiyorum. 2016 yılı sonu itibarıyla istanbulda faliyet gösteren AVM sayısı 120 civarındadır. Bu alış veriş merkezlerinin otoparklarının ücretlendirilmesi hususuda; İBB Ulaştırma Kordinasyon Merkezi (UKOME’nin) 29 ocak 2007 tarihli kararı gereğince AVM’lerde 0-3 saat arası otoparkın ücretsiz olduğu belirtilmiş, 3 saat üzerinde yapılan park işlemleri içinde İBB Tarife Komisyonu tarafından belirlenen tarifeye göre ücret alınması kararı verilmiştir. Bu karara karşı bazı alış veriş merkezlerinin idare mahkemesinde actığı dava idare mahkemesinde kabul edilmiş isede akabinde İBB bu kararı Danıştaya taşımış ve Danıştay 8.ci Dairesi temyiz duruşmasında AVM otoparklarının ilk 3 saat ücretsiz hale getiren İBB UKOME  kararının hukuka uygun olduğuna hükmetmiştir.

Değerli meclis üyeleri; AVM’lerin aldığı otopark ücretleri yasalara uygun değildir. Danıştay’ın “AVM otoparklarında 0- 3 saat ücretsiz olacak’’ kararı çoğu AVM tarafından uygulanmamaktadır. İBB yönetiminin bu duruma karar çıktıktan yani 23.11.2009 tarihinden bu zamana kadar neden son vermediğini yada veremediğini bu kürsüden cevaplandırılmasını istiyoruz.Sadece para cezası değil, yasal işlemlerde uygulanmalıdır.

İLGİLİ HABER Kartal Belediyesi, İstanbul Depremine Karşı Teyakkuza Geçti

Değerli meclis üyeleri; İBB Zabıta Daire Başkanlığı Tüketici Amirliği’ni aradığım zaman Büyükşehir Belediyesinin kesinleşmiş UKOME kararına uymayanlara sadece para cezası verildiğini öğreniyorum. AVM otoparklarından elde edilen gelirlere oranla cezaların caydırıcı olmadığını, sadece ‘para cezası’ işleminin fiili durumun devamını sağladığını görmekteyiz. Para cezası dışında bir eylemin olmamasından (belediye-alış veriş merkezi) açısından ‘kazan-kazan’ sonucunu doğurduğundan, mevcut uygulamanın devam etmesinin İstanbul halkı adına kabul edilebilecek bir durum olmadığı aşikardır. Halkın daha fazla mağdur edilmemesi için para cezasının yanında yasal işlemlerde derhal uygulanmalıdır.

Değerli meclis üyeleri; İstanbulda yalnızca 3 tane AVM’nin kapalı otopark ruhsatı olduğunu’da  belirtmek isterim. Bunlar Akmerkez, Profilo AVM ve alış veriş ticaret merkezi statüsünde değerlendirilen PERPA iş merkezi. Bu AVM’ler vatandaşlardan park ettikleri araçlar için (0-3 saat) UKOME kararına uymayarak para almaktadırlar. Bu konuda İBB beyaz masa vaıstasıyla bilgisine müracat ettiğim İBB Tüketici Hakları Zabıta Amirliği dilekçeme şu şekilde cevap vermiştir; “Bahsi geçen alış veriş merkezi otoparkının İBB’den kapalı otopark ruhsatı almış olduğundan ve ruhsatlı olarak ticari faliyet gösterdiğinden dolayı UKOME kararına (0-3 saat ücretsiz olma) uyma zorunluluğu bulunmamaktır” denilmiştir.

Oysa danıştay 8.ci Dairesi kararında aynen şöyle demiştir; “Otopark yönetmeliği, İstanbul İmar Yönetmeliği ve İstanbul Otopark Yönetmeliğinde hükme bağlandığı üzere, “binayı kullananların otopark ihtiyacının bina içinde veya parselinde karşılanması esas’’ olduğu gibi, alışveriş merkezlerinin müşterilerinin de’’binayı kullananlar’’ kapsamında değerlendirilmesi ve bu nedenle de otopark ihtiyaçlarının bina içinde veya parselinde karşılanması gerekmekte olup, bunun dışında, bina içinde ayrıca ticari amaçlı ve dışa dönük olarak otopark yapılıp işletilebilmesi ise ancak bağımsız bölüm olarak bodrum ve zemin katlarda olmak kaydıyla ve binayı kullananların otopark ihtiyacının bina içinde veya parselinde karşılanması sağlandıktan ve bu konuda UKOME görüşü alındıktan sonra mümkün olabilecektir.

Ticari amaçlı otoparkların, ancak binanın ihtiyacı olan otoparkın parsel veya bina bünyesinde karşılanması halinde yapılabileceği hüküm altına alındığından alışveriş merkezi, ticaret merkezi, merkezi iş alanlarına ilişkin hizmet otoparklarının (binanın ortak kullanım alanları arasındadır) binanın ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla ücretsiz hizmet vermesi, binanın ihtiyacını karşıladığı ve yönetmelikte yer verilen diğer şartları taşıdığı zamanda ticari amaçlı otopark olarak kullanılması gerekir.

Belirtilen durum karşısında; alışveriş merkezlerine müşteri olarak gelenlerin otopark ihtiyaçlarının esas itibarıyla ticari amaç güdülmeksizin ve ücretsiz olarak bina içinde veya parselinde karşılanması gerekmekte  olup, söz konusu otoparkların zaman kısıtlaması olmaksızın tamamen ücretsiz olmasının ise amacına aykırı kullanımlara yol açarak kısa süreli otopark yerinin giderek azalması sonucunu doğuracağı, bu durumdada trafiğin yine olumsuz olarak etkileneceği dikkate alındığında bu sakıncayı da göz ardı etmeyecek bir şekilde, İstanbul genelinde alışveriş, ticaret merkezi gibi yerlerin binaya ait hizmet otoparklarına gelen müşterilerden ilk 3 saate kadar ücret alınmaması, 3 saat dışında alınabilecek ücretin ise 5393 sayılı yasanın yukarıda aktarılan 18/f maddesinden kaynaklanan yetkiye dayalı kamu yararına uygun olarak ibb tarife komisyonunca belirlenen ücret oranında alınması yönünde karar çıkmıştır. Bu nedenledir ki söz konusu AVM otoparkı belediyeden kapalı otopark ruhsatı almış olsa dahi Danıştay kararı gereği 0-3 saat aralığında kendi müşterilerine ücretsiz hizmet vermek zorundadır.

Değerli meclis üyeleri; Diğer AVM’lerine ait otoparklar (ki emsal harici otopark imarı verilmiştir) Müstakil tapusu olmayan alanlar olup, bağımsız bölüm niteliğinde olmayan alışveriş merkezine hizmet edecek ortak alanlardır. Otopark yönetmeliğinin o alış veriş merkezi için yapımını zorunlu kıldığı eklentilerdir. Bu nedenledir ki, bu otoparkların ticarethane olarak işletilmesi buradan otopark adı altında gelir elde edilmesi doğru olmadığı gibi yasal da değildir. Bu uygulamaya devam eden AVM’lerin bir çoğunun Danıştay kararını uygulamadığı görülmektedir. Para cezası kesilmesine karşın, elde edilen gelirin yüksekliği nedeni ile cezaların etkili olmadığı bir gerçektir.

Örneğin Şişli’de bulunan bir AVM otoparkının günlük cirosu 40 bin tl gibi bir rakama tekabul ediyor, aylık olarak bu AVM otoparkının kazancı 1 milyon TL’nin üstündedir. 2017 yılı içinde İBB Encümen kararına göre bu AVM’ye 115 bin TL ceza kesilmiş yani bu rakam otoparkın 3 günlük cirosuna eşit miktardadır, diğer bir deyişle bu AVM otoparkı yılda 362 gün kendisine çalışmaktadır. Bu durum İBB yönetimi açısından önemli bir zafiyeti de ortaya koymaktadır. Belediye ve AVM açısından kazan-kazan doğuran bu fiili durum halkın cebinden haksız bir şekilde para alınmasına sebep olmaktadır.

Değerli meclis üyeleri; 2007 yılında alınan UKOME 2009 yılındaki danıştay kararında 3 saat üzeri yapılan park işlemleri için ibb tarife komisyonu tarafından belirlenen tarifeye göre ücret alınması kararı vardı; Şimdi bakıyoruz her avm otoparkı 3 saat üzeri yapılan park üçretlendirmesinde farklı farklı fiyatlandırmalar yapmışlar, örneğin bir AVM 3 saat üzeri 15 tl alırken, bir diğeri 35 tl alabiliyor. İBB tarife komisyonunun verdiği karara bakıyoruz ama bulamıyoruz, çünkü İBB tarife komisyonu 10 seneden beri 3 saat üzeri yapılan park ücretlendirilmesi hususunda toplanıp bir karar almamışlar, eğer bu karar alınmış olsaydı, ukome ve danıştay kararına göre tarife komisyonu kararının bütün avm otoparklarında uygulanması zorunlu hale getirilmiş olacaktı. Bütün bu olumsuzlukları kabul etmemiz mümkün değildir.

Değerli meclis üyeleri; İstanbul’da Nurettin Sözen gibi bir belediye başkanımız vardı,1989 yılında kentin sülietini bozduğu gerekçesiyle açmış olduğu davalar sonucu 18 katı inşa edilmiş olan park otelin yapımı, yanındaki alman konsolosluk binasının çatı hizasını geçtiği için yasaların kendisine verdiği hakkı kullanarak ve yargı kararını uygulayarak ruhsatla belirtilen düzeye yani 10 katını yıkarak 8 kat yüksekliğe indirdi. O zaman bu çapta bir yıkımın tek örneği olmuştu. Bakınız yıllar geçmiş, şimdi bile bu olayı hatırlayıp gündeme getiriyorum. Bu kürsüden sayın büyükşehir belediye başkanımıza sesleniyorum; AVM otoparkları ile ilgili süregelen bu fiili durumu sonlandırınız ki yıllar sonra zatıalinizi de aynı şekilde minnetle analım. Ben sayın Cumhurbaşkanımızın yerli otomobil meselesinde olduğu gibi var mı bunları yapacak bir babayiğit diye sormuyorum. Yargı kararına rağmen yıllardan beri durdurulamayan bu soygunu, yasaların tarafınıza verdiği haklar çerçevesinde son verin, yargı kararlarını uygulayın, yetkinizi kullanın ki; Bu kentin babayiğidi olduğunuz belli olsun.”