TEPEDEKİ GÖZ

SANAL VE GERÇEK DÜNYADA İZLENİYORMUYUZ?

Teknolojinin günümüzde hızla gelişmesi ile siber suçlar alanında suçluların yeni yöntemler bularak aynı hızda kendilerini geliştirdiklerini görüyoruz. Buna karşılık olarak da kolluk kuvvetlerinin ’de suçluları yakalanma oranlarındaki artışlarda görmezden gelemeyiz.

Sistem aslında karmaşık görünse de Uydular, yer istasyonları ve ( cihaz ) kullanıcılar arasında gerçekleşmekte. Bu kadar büyük bir yapının sistem üzerindeki hatasız çalışması yönetimi, hesaplamalar, ayrıntılar ise yazılımlar sayesinde kontrol edilmekte ve raporlanmaktadır.

İLGİLİ HABER Çocuklar, Siber Güvenlik ve Aile İçi İletişim

Öncelikle suçluların yakalanmasında veya diğer ticari amaçlı kullanımlarda ( koordinat ) yer tespiti yapılmasında önem taşıyan sistemlerden biri de (GPS) Küresel yer belirleme sistemi dir. Bu sistem dünya yörüngesinde çeşitli amaçlar ile gönderilmiş sayı olarak çoğunluğu ABD, Rusya ve Çin olan 2.500 den fazla uydu ile sağlanmaktadır. En zorlu hava şartlarında bile çalışan bu sistem için 32 aktif uydu görevlendirilmiştir. Bu uyduların 24 tanesi ana uydu 8 tanesi de bakım ve acil durumlarda devreye alınmak üzere kullanılmaktadır. Bildiğim kadarıyla bu uydular on yılda bir bakım veya diğer sebeplerden dolayı görev sonlandırması / değişim yapılmaktadır.

Sistem 2B ve 3B Trilaterrasyon denilen koordinat belirleme teknolojini kullanmaktadır. Enlem, boylam ve yükseklik hesabı yapılarak nokta atışı diye tabir edilen hatasız tespitler yapılmaktadır. Bu hesaplamanın doğru yapılması için en az 4 uydunun karşılıklı haberleşmesi erişimi sağlanmalıdır.

Bir diğer sistem ise servis sağlayıcıların kanunen en az 1 yıl kayıt altında almaları gereken bilgilerimiz  ( HTS ) arama trafiği tarihçesi ya da arama trafiği kayıtlarımız da diyebiliriz. CMK 135. Maddesi belirli bir telefon numarasına ait iletişim bilgilerinin tespiti, dinlenmesi ve kayıt altına alınmasını kapsar. HTS sistemi gene uydular ve yer yüzünde bulunan baz istasyonlarının iletişimi ile çalışır. Bir baz istasyonu yaklaşık 0-35 km kadar servis verebilmektedir.

Kısacası HTS Kayıtları, kişilerin telefonları aracılığıyla yaptıkları görüşmelerin arayan, aranan, arama zamanı, arama süresi, arama yeri ve sinyal alınan baz istasyonları gibi bilgilerini kapsamaktadır. Bu kayıtlar yasa gereği kayıt altına alınsana tabi ki gerekli mahkeme kararı olmaksızın kimsenin erişimine açık değildirler. Kanunda açıkça belirtilmiş güvenlik tedbirleri alınarak bilgilerimiz kanuni süreler veya servis sağlayıcıların teknolojik imkânlarına göre belirli sürelerde saklanılmaktadır.

Gerek görüldüğünde GPS sistemleri ile birlikte HTS kayıtlarınızda sistemsel olarak suçlunun tespitinde önemlidir.
Kişilerin tespitlerinde ayrıca kullandıkları cihazların MAC ( Media Access Control ) yani ortam erişim yönetimi ve IP ( İnternet Protokolü ) adresleri de kullanılmaktadır.

Ayrıca sosyal medya üzerinde en çok işlenen suçlar arasında olan HAKARET in tespiti içinse Sosyal medya platformlarına getirilen temsilci bulundurma zorunluluğu kapsamında, söz konusu temsilcinin artık yalnızca Türk vatandaşı olması yeterli değil temsilcinin Türkiye’de ikamet etmesi gerekiyor. Ülkemizde açılan sosyal medya firmalarının şubeleri işlenen suçlarda hukuki ve mali yönden sorumludurlar. Bu firmalardan resmi olarak istenilen bilgiler alınabilmektedir.

Bu sistemin eksiksiz olarak çalışması içinde BTK ( Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu ) tarafından sektör düzenlenip, denetlenir ve kontrol altında tutulur.

Eğer bir internet hizmeti alıyorsanız, hizmetin size ulaşması için nerde hangi konumda olduğunuzun bilinmesi gerekmektedir, ip adresiniz ve Mac adresiniz gibi bilgilerde kayıt altına alındıktan sonra internet hizmetini kullanmaya başlaya bilirsiniz.

Günümüzde Proxy veya VPN gibi programlar kullanılarak sanal anonim kullanıcılar oluşturularak suç işlemeye çalışan kişilerde bulunmaktadır. Gene aynı şekilde bu kişilerde gerektiğinde hizmet aldıkları sunucular üzerinden tespit edilme imkânı bulunmaktadır. VPN sağlayıcılar hukuksal sorunlar yaşamamak için log kaydı tutmak zorundadırlar.

Adli makamlarca sanal ortam da işlenen suçların ispati için gerekirse konusunda uzman adli makamlar veya kolluk kuvvetleri tarafından sözlü ifadeniz alınabilir.

Ortamın sanal fakat işlenen suçun sonuçlarının gerçek olduğunu ve işlenmiş suçların TCK’ da hapis cezasıyla sonuçlanabilecek karşılıklarının olduğunu da unutmamanız gerekir.

Okan ALGÜN - Siber Güvenlik Uzmanı

MCITP - Siber Güvenlik Uzmanı

See Full Bio