TÜKETİCİNİN HAK ARAMA HAKKINDAN TASARRUF OLMAZ!

Tüketiciyi Koruma Derneği TÜKODER tarafından yapılan açıklamada; Tüketici Hakem Heyetlerinin sayılarının azaltılması ve kapatılma kararı tüketicinin adalete hızlı ve kolay erişim hakkını fiilen ortadan kaldırılması anlamına geldiği belirtildi.

TÜKODER konuyla alakalı Ticaret Bakanlığı’nın kararıyla 19 ilin 45 ilçesinde Tüketici Hakem Heyetleri kapatılmakta, yalnızca 4 ilde ikinci 2 nolu il hakem heyetleri kurulmaktadır. Böylece 211 olan Tüketici Hakem Heyeti sayısı 170’e düşmektedir. Bu uygulama, “hizmet kalitesini artırmak, kurumsal yapıyı güçlendirmek, kaynakları verimli kullanmak” gibi gerekçelerle savunulsa da, tüketicinin adalete hızlı ve kolay erişim hakkını fiilen ortadan kaldırmaktadır.

Tüketicinin Adalete Erişimi Zorlaşıyor

Artık ilçelerde sadece başvuru alınacak, dosyalar İl Ticaret Müdürlüklerinde karara bağlanacaktır. Bu durum, özellikle uzak ilçelerde yaşayan vatandaş için ekonomik ve zaman açısından yeni bir mağduriyet yaratacaktır. E-Devlet üzerinden başvuru imkânı da çözüm değildir; çünkü her tüketici dijital başvuru yapabilecek donanıma ve bilgiye sahip değildir. Bu nedenle birçok vatandaş hak aramaktan vazgeçecek, adalet hakkı zedelenecektir.

Heyet Üyeleri İmza Memuru Değildir

Bakanlık, “ihtiyaç halinde yeni hakem heyetleri açılabileceğini” söylese de bu yaklaşım, mevcut kapatmalarla açık bir çelişki içindedir. Dosyalar dijital ortamda olsa bile, bazı dosyalar mutlaka kurulda görüşülüp tartışılmalıdır. Aksi halde sistem, raportörlerin hazırladığı kararların yalnızca imzalandığı bir şekle dönüşür. Bu da tüketici örgütü temsilcilerini ‘imza memuru’na indirger-ki bunu asla kabul etmiyoruz!

Tutarsızlık ve Çelişki

Bir yandan “tasarruf” gerekçesiyle heyetler kapatılırken, diğer yandan “artacak iş yükünü azaltmak için yeni raportör alınacağı” açıklanmaktadır. Bu durum, tasarruf gerekçesinin samimi olmadığını, asıl amacın merkezileşme olduğunu göstermektedir.

Çözüm Kapatmak Değil, Güçlendirmektir

Tüketici Hakem Heyetleri birer ticari birim değil, tüketicinin ekonomik çıkarlarını koruyan adalet mekanizmalarıdır. Kapatmak yerine; yerelde güçlendirilmesi, personel ve altyapı eksiklerinin giderilmesi gerekmektedir. Kamu kaynaklarını etkin kullanmak, vatandaşın hakkını kısıtlayarak değil, israfı önleyerek mümkündür.

TÜKODER’in Çağrısı

– 45 hakem heyetinin yapılandırma gerekçesi ile kapatılmasından derhal vazgeçilmelidir.
– Tüketici Hakem Heyetleri yerelde korunmalı ve güçlendirilmelidir.
– Heyet üyelerinin katılımı ve bağımsızlığı güvence altına alınmalıdır.
Anayasanın 172. maddesi gereği, devletin görevi tüketiciyi korumak ve hak arama yollarını kolaylaştırmaktır.

Bu nedenle; bütün hak savunucusu tüketici örgütlerini  dayanışmaya çağırıyoruz.

Ticaret Bakanlığı’nı, kararını yeniden gözden geçirmeye ve anayasal hakların korunması konusunda göreve davet ediyoruz.